Węgry (węg. Magyarország) leżą w Europie Środkowej, graniczą ze Słowacją, Ukrainą, Rumunią, Serbią, Chorwacją, Słowenią i Austrią. Zajmują obszar o powierzchni 93 tys. km2. Stolicą kraju jest Budapeszt (2 mln mieszkańców).
Węgry zamieszkuje 10,1 mln osób. Prawie 91% ludności kraju stanowią Węgrzy; inne narodowości reprezentowane są przez Niemców, Słowaków, Słoweńców, Cyganów i Rumunów. Blisko 4 miliony Węgrów żyje poza granicami kraju. W związku z niskim przyrostem naturalnym obserwowany jest proces starzenia się społeczeństwa. W miastach mieszka około 65% ludności.
Warunki rozwoju turystyki
Węgry są krajem nizinnym. Tylko 1/5 powierzchni kraju jest wzniesiona powyżej 200 m n.p.m. Najwyższy punkt Węgier to szczyt Kékes (1015 m n.p.m.) w górach Matra. Ponad 50% powierzchni kraju zajmuje Wielka Nizina Węgierska (Alföld), przecięta Dunajem i Cisą. Jest to najbardziej urodzajna kraina Węgier, znana z występowania tzw. puszt (stepów) zwłaszcza w rejonie Hortobag i Bugac, słonych jeziorek stepowych i piaszczystych wydm.
Bazylika św. Stefana w Budapeszcie
Na północnym zachodzie ciągnie się Mała Nizina Węgierska (Kisalföld). Między nizinami rozpościera się pagórkowaty kraj Zadunajski zajmujący ponad 1/3 całego obszaru Węgier. Z północnego wschodu na południowy zachód przebiega tu pasmo górskie Średniogórza Zadunajskiego (Dunántúl), w skład którego wchodzą dolomitowe góry Vertes i Góry Bakońskie zbudowane głównie ze skał wapiennych i wulkanicznych. W zapadlisku tektonicznym u stóp Gór Bakońskich leży jezioro Balaton. W południowej części kraju Zadunajskiego znajdują się niewysokie góry Mecsek. Od północy Wielką Nizinę Węgierską otaczają masywy wulkaniczne tzw. Średniogórza Północnego. Tworzą go góry Börzsöny, Matra, Bükk i Zemplen. Średniogórze Północne z uwagi na dobre gleby i duże nasłonecznienie jest jednym z ważniejszych rejonów uprawy winorośli (Eger, Tokaj). Na prawym brzegu Dunaju, między jego doliną a wschodnim brzegiem Balatonu leży wyżyna lessowa zwana Mezöfold.
Klimat Węgier jest wynikiem śródlądowego położenia i ukształtowania terenu. Dominuje tu klimat o cechach kontynentalnych. Średnia roczna temperatura wynosi 10–11° C. Amplituda między najcieplejszym (lipiec) i najzimniejszym (styczeń) miesiącem sięga nawet 50–60° C. Roczna suma opadów wynosi 500–600 mm, w górach 800 mm. Śnieg leży krótko, jedynie na północy kraju pokrywa śnieżna utrzymuje się dłużej. Lata są ciepłe i suche, zimy dość mroźne i bezśnieżne. Najważniejszą rzeką jest Dunaj, który przepływa przez teren Węgier na odcinku 410 km. Do większych dopływów Dunaju należą Litawa, Raba, Drawa i Ipola. Drugą wielką rzeką Węgier jest Cisa (557 km) z dopływami Bodrog, Slana, i Hornad. Wszystkie rzeki Węgier (z wyjątkiem Dunaju) najwięcej wód prowadzą na wiosnę i w jesieni. Dunaj ma najwięcej wody w lecie. Rzeki posiadają duże znaczenie rekreacyjne. Szczególne znaczenie w tym względzie ma jezioro Balaton, zwane „Węgierskim Morzem”, o powierzchni niemal 600 km2. W okresie lata średnia temperatura wód Balatonu osiąga 24–26° C. Dno jeziora jest piaszczyste i bardzo powoli obniża się ku większym głębokościom. Średnia głębokość wód jeziora wynosi 3,5 m. Jezioro Nezyderskie, którego 1/4 należy do Węgier, nie ma większego znaczenia rekreacyjnego z uwagi na zarośnięte brzegi i słone wody. Duże natomiast znaczenie dla wypoczynku posiada jezioro Velence (26 km2) o maksymalnej głębokości 2,5 m i ciepłych, wysoce zmineralizowanych wodach. Węgry są krajem niezwykle bogatym w wody mineralne. W samym Budapeszcie znajdują się 123 źródła wód mineralnych o temperaturze 40–96° C. Na bazie licznie występujących wód mineralnych powstało wiele uzdrowisk, naturalnych kąpielisk i basenów kąpielowych.
Rejony koncentracji ruchu turystycznego:
Do głównych rejonów koncentracji ruchu turystycznego na terenie Węgier należy zaliczyć: stolicę kraju Budapeszt, zakole Dunaju, Dunantul, północne Węgry i Wielką Nizinę Węgierską.
Budapeszt
Należy do najpiękniejszych miast Europy, co wiąże się z malowniczym położeniem na obu brzegach Dunaju. Nad miastem dominuje 300−metrowej wysokości , z której roztacza się wspaniała panorama.
Parlament Węgierski
Na górze wznosi się stara cytadela, w której uruchomiono stylowe restauracje. Szczyt góry zwieńczony jest monumentalnym Pomnikiem Wolności o wysokości 36 m. Prawobrzeżną Budę i lewobrzeżny Peszt łączy 8 mostów przerzuconych nad Dunajem. Najsłynniejszy z nich to Most Łańcuchowy z 1848 r., malowniczo prezentuje się też Most Elżbiety i Most Małgorzaty. Miasto jest pełne pamiątek historycznych i obiektów zabytkowej architektury.
Góra zamkowa: Baszta Rybacka (węg. Halászbástya)
Najciekawsze z nich koncentrują się na terenie Budy, a do najbardziej interesujących należy zaliczyć: Aquincum – starożytne osiedle Rzymian z I w. n.e., zabudowę Góry Zamkowej z pięknie usytuowanym zamkiem oraz kościół św. Macieja zwany też Katedrą Koronacyjną. Do najciekawszych zabytków XIX−wiecznego Pesztu należy neogotycki gmach Parlamentu, Katedra św. Stefana i gmach Opery Narodowej, a także Pomnik Millenium usytuowany na skraju dużego kompleksu rekreacyjnego (park, zoo, kąpielisko, wesołe miasteczko).
Budapeszt jest też ważnym uzdrowiskiem węgierskim. Na terenie miasta znajdują się 123 źródła mineralne, z których połowa ma charakter cieplic o temperaturze ponad 40° C. Kompleksowo wyposażonym kąpieliskiem na terenie Budapesztu jest Wyspa Małgorzaty.
TRAMPING AWF 2004 treść: dr Zygmunt Kruczek (publikacja za zgodą autora)
